Şirket Ana Sözleşmesi Nedir?

Şirket ana sözleşmesi bir diğer ifade ile şirket esas sözleşmesi Türk Ticaret kanunu gereğince kullanılan, anayasa niteliğinde bir yazılı belgedir. Özellikle şirket kurmak isteyen, şirket ortaklığı gerçekleştirecek kurum ve kuruluşların bu sözleşmeye ve detaylara hakim olması önemlidir.

Bu taraflar tarafından imzalanan belgenin içeriği hemen hemen benzer olmakla birlikte şirket türüne göre farklılıklar gösterebilir. Bu farklılıklar dikkat edilmesi gereken çok önemli detaylardır.

Genel olarak incelendiğinde şirket ana/esas sözleşmesinin içerisinde;

Pay sahiplerinin senetleri,
Pay sahiplerinin hakları,
Tarafların birbirlerine karşı görevleri,
Ticaret unvanı gibi birçok unsur bulunmaktadır.

Günümüzde var olan tüm şirketlerin şirket ana sözleşmesi bulundurma zorunluluğu bulunmaktadır, aksi takdirde ceza ile karşılaşılması kaçınılmazdır. Türk Ticaret Kanunu’nda detaylı bir şekilde ele alınan şirket türleri ise şunlardır;

1) Anonim Şirket

Sermaye ve pay ayrımı belirli olan şirket türüdür. Ortaya çıkabilecek ortaklıktan doğan borçlar yalnızca şirkete aittir. Mevcut ortaklar önceden taahhüt edilen sermayenin seviyesi ile sınırlandırılarak stabil bir sorumluluk mevcuttur ve risk ortaklar açısından daha azdır.

2) Limited Şirket

Günümüzde oldukça yaygın olan bir şirket türüdür. Tüzel veya gerçek kişiler tarafından kurularak ekonomik faaliyetler gerçekleştirilmesi mümkündür. Şirket paydaşları yalnızca taahhüt ettikleri payın sorumluluğunu taşır.

3) Kollektif Şirket

Kullanım amacı ticari olan bir şirketin ticaret unvanına bağlanması amacıyla gerçek kişilerin ortaya çıkarılmasına neden olan şirket türüdür.

4) Kooperatifler Şirket

Ekonomik avantajlar, geçim sağlanması gibi amaçlarla kurulan şirket türüdür. Değişir ortaklık söz konusudur.

5) Komandit Şirket

İki türe ayrılan komandit şirketlerin ilki “Adi Komandit” şirketlerdir. Amaç ticari bir unvana sahip olmaktır. Borç sorunlarında ise ortakların bir kısmı sınırsız biçimde sorumlu tutulurken bir kısmının sorumluluğu sınırlı düzeydedir. Diğer tür olan “Paylı Komandit” şirkette ise kollektif şirket ve anonim şirket sorumluluğundaki benzerlik ortaya çıkmaktadır.

Şirket kurma aşamaları ve şirket türleri ile ilgili ele aldığımız diğer blog içeriklerimiz ile konu hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz:

Şirket Ana (Esas) Sözleşmesi Nedir?

Ana sözleşme, Türkiye Cumhuriyeti’nde yer alan şirketlerin halihazırda ortakları arasında oluşturmak ve imzalamakla yükümlü oldukları belgedir. Bu belge kurucu ve ortaklar arasındaki görev ve sorumlulukları net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Ana sözleşme için Ticaret Sicil Müdürlüğünce tasdik edilen onaylı bir belgeye ihtiyaç duyulurken, birkaç izin ve tescil işlemi de gerekmektedir. Sözleşme tüzel kişiliğe sahip ortakların kuruluş aşamasında imzalaması ve düzenlemesi gereken bir belgedir.

İçerisinde kâr dağılımları, şirket kurucu isimleri, şirket faaliyetleri ve konusu, ticari unvan gibi pek çok konu bulunan şirket ana/esas sözleşmesi uzun vadede kurucu ve ortaklar arasında yaşanabilecek sorunların ortadan kalkmasına yardımcı olmaktadır.

Aynı zamanda şirket ortaklığının tüzel organları, üçüncü kişiler, bu kişileri ile olan ilişkileri, ortaklığın sonlandırılması ve tasfiyesi gibi birçok hükme yer vermektedir. Bu belgenin geçerli olabilmesi için ise noter tarafından onaylı olması şarttır.

Anonim Ortaklıklar için Ana Sözleşme Nedir?

Şirket içerisinde yer alan ortak türlerinden biri de anonim ortaklardır. Bu ortakların da şirket esas sözleşmesi imzalama zorunluluğu bulunmaktadır ve Türk Ticaret Kanunu 339. maddesinde belgede yer alması gereken esaslar detaylı olarak belirtilmiştir.

Bu esaslar şirket ticaret unvanı ve şirket merkez bilgileri, halihazırda şirketin faaliyet konusu gibi genel bilgilerden başlayıp sermaye ve sermayedeki pay haklarını içermektedir.

Kanunda boşluk kalmaması ve tarafların zorluk yaşamaması için her detayın yer alması ve belgeye işlenmesi oldukça önemlidir. Kurucu ve ortakların menfaatleri, genel kurul üyelerinin sayısı ve bu kurulda imza yetkisi olup söz sahibi olan ortaklar da mutlaka belirtilmelidir.

Şirket tarafından verilecek ilanların sınırları ana/esas sözleşme ile çizilmiştir. Sözleşme sonrasında tüm ortaklar tarafından imzalanan esas/ana sözleşmeye aykırı olan tüm hükümler ret sebebi sayılabilir.

Limited Ortaklıklar için Ana Sözleşme Nedir?

Şirket türlerinden biri olan Limited ortaklı şirketler Türk Ticaret Kanunu 576. maddesinde detaylı olarak yer almaktadır. Kurucu ve ortaklarla imzalanan şirket/ana sözleşme asgari bir içerik oluşturulması ve zorunlu olarak uyulması demektir.

Bu sözleşmenin içerisinde ise şirket bilgileri ve faaliyetleri, merkez bilgileri, ticaret unvanı, sermaye bilgileri, şirketin konusu, şirket ilanlarının şekli gibi kapsayıcı bilgiler yer almaktadır. Yine aynı madde uyarınca sözleşme şartlarına uyulması zorunludur ve bu hükümlerden herhangi birinde eksiklik oluştuğu takdirde sözleşme geçersiz sayılarak tescil şansını kaybetmektedir.

Kollektif Şirket Ana Sözleşmesi Nedir? Neler içerir?

Kollektif şirket ana sözleşmesi yazılı şekilde yapılan ve noter onayı almak zorunluluğu bulunan bir sözleşmedir. Türk Ticaret Kanunu 213. maddesinde içeriği detaylı olarak açıklanmıştır. Kollektif şirketler için yapılacak ana/esas şirketlerin sözleşmelerinde; ortakların bilgileri, ticaret unvanı, şirket bilgileri, ortakların ortaya koyduğu sermaye miktarı, şirket yetkili bilgileri ve imza yetkisi olan bireylerin bilgileri bu sözleşmede yer almak zorundadır.

Bu sözleşmeye sonrasında ilerleyen süreçlerde zorunlu olan hükümlere aykırı olmamak şartıyla eklemeler yapılabilmektedir. Kanuni bir şekilde yapılması zorunluluğu bulunan kollektif şirketler eksik veya hatalı olduğunda adi şirket kategorisine düşmektedir.

Komandit Ortaklık Ana Sözleşmesi

Komandit şirket hükümleri Türk Ticaret Kanunu 305. maddesinde detaylı olarak ele alınmıştır. Komandit oluşumda olan her şirketin imzalaması ve noter onayı alması gereken detaylar emredici hüküm niteliğindedir. Bu sözleşmede ortakların bilgileri, komanditer ve komandite ortakların bilgileri, ticaret unvanı ve merkezi, ortaklığın konusu, sermaye, borç bilgileri gibi detaylar yer almaktadır. Yine sözleşmenin içerisinde şirketteki temsil yetkisi de belirtilmelidir.

Şirket Esas Sözleşmesinin Kapsam ve Unsurları Nelerdir?

Bir şirketin ortaya çıkmasında etkili olan tüm detayların yer aldığı sözleşme şirket esas sözleşmesidir. Kapsam alanını ve unsurlarını detaylı olarak incelediğimizde oldukça ince işlenmiş olan bir belge olduğunu görebiliriz.

Sermayeden borçlanmaya, imza yetkisinden şirket faaliyetine kadar tüm sınırlar çizilmiş ve belirlenmiştir. Sözleşmede açık ve net bir şekilde tüm ortakların sorumlulukları açıklanmıştır.

Tüm ortakların ne kadar sermaye yatırdığı ve ne kadar pay hakkına sahip olduğu bu sözleşmede yer almaktadır. Hem sınırları belirleyen hem de sorumlulukları açık bir şekilde gözler önüne seren ana/esas sözleşmenin geçerli olabilmesi için onaylatılması gerekmektedir.

Sözleşme veya ortaklar arasında yaşanabilecek sorunlarda tarafların mahkemeye başvurarak hak talep etmesi mümkündür. Uzun vadede böyle bir sorun yaşanmaması için her detayın ince ve hassas bir şekilde bir şekilde tarafların fikir ve düşüncelerine dikkat edilerek sözleşmenin imzalanması önemlidir.

Şirket Esas Sözleşmesi Nasıl Hazırlanır?

Şirket ana sözleşmede temel olarak yer alması gereken detayları inceledik. Kısacası sözleşme içerisinde değinilmesi zorunlu olan başlıklar hakkında bilgiler verdir. Ortak bilgileri, sermaye, şirket bilgileri, şirket faaliyetleri ve tarafların sorumlulukları bunlardan yalnızca birkaçı.

Tüm bunların yanında sözleşme hazırlarken çok dikkatli olunması oldukça önemlidir. Öncesinden tüm detayların ve başlıkların karşılanabilir olması gerekmektedir.

Sözleşmeyi imzalayan kişilerin titiz bir şekilde inceleme yapması sorun çıkmaması ve herhangi bir detayın göz ardı edilmemesi için önemlidir. Bir anayasa hazırlandığı düşünülerek hareket edilmelidir.

Kanunlara uygun bir şekilde hazırlanmalıdır. Bu süreçte şirketlerin avukattan yardım alması oldukça kolaylaştırıcı olacaktır.

Şirket Ana Sözleşme Değişikliği Nasıl Yapılır?

Şirket ana/esas sözleşmenin bir anayasa olduğuna değinmiştik. Merak edilen önemli bir diğer konu ise bu sözleşmede değişiklik yapılıp yapılmayacağıdır. Belirli başlıklarda yeterli koşullar sağlanıyorsa sözleşmede değişiklik yapılması mümkündür. Fakat yeniden en baştan bir sözleşme yapılması değil, yalnızca düzenlenmesi söz konusudur.

Örneğin gereksiz duyulan verilerin atılması, uzun vadede şirket için tehdit oluşturabilecek maddelerin çıkarılması değişikliğe örnektir. Yapılmak istenen değişikler için sözleşme ilk oluşturulduğunda alınan izinler yine alınmak zorundadır.