Kamu çalışanlarının şirket kurabilmesi veya bir şirkete ortak olabilmesi, ilgili otoritelerce belirlenen kurallarla düzenlenmiştir. Bu içeriğimizde; devlet memurlarının şirket kurabilir mi, hangi şirket türlerini kurabilir veya hangilerini kuramaz, devlet memurları bir şirkete ortak olabilir mi konularını ayrıntılarıyla derledik.
Devlet Memurları Şirket Kurabilir mi?
Türkiye'de devlet memurları, kanunlara ve düzenlemelere uydukları sürece yetkili otoriteler tarafından belirlenen şirket türlerini kurabilir veya bu şirketlere ortak olabilirler. Ancak, devlet memurlarının bazı sınırlamaları vardır. Örneğin, kamu görevlileri, görevleri ile çıkar çatışması yaratacak işlerde faaliyet gösteremezler.
Devlet memurları kamuya bağlı oldukları için şirket kurup kuramayacakları konusunda kafa karışıklığı yaşamaktadırlar ve herhangi bir engel olup olmadığı tartışma konusu olmuştur.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununda bu konu net bir şekilde açıklanmıştır. Kanunda memurların tacir veya esnaf statüsünde hiçbir faaliyette yer alamayacağı belirtilmiştir.
Kısacası ticari ve sanayi kurumlarında görev alamazlar sonucu çıkarılmaktadır. Bu yasaklardan birkaçı ofis ve büro açamayacakları yönündedir. Aynı şekilde yükseköğretim kurumlarında veya kooperatiflerde çalışamazlar. Memurlar şirket açabilir mi sorusunun cevabı ise şirket türüne göre değişiklik göstermektedir.
Ticaret ve Diğer Kazanç Faaliyetlerinde Bulunma Yasağı olarak geçen belirleyici hükümlerde devlet memurlarına yasaklanan işler açıkça belirtilmiştir. Bu yasada şirket açma ile ilgili de detaylara yer verilmiştir.
Örneğin, kolektif ve komandite şirket ortaklığı kesin bir şekilde reddedilmiştir. Bu hükümlerin verilme nedenleri ise elbette memurun zarara uğramaması adınadır. Hem maddi olarak yıpranmaması hem de memurluk görevini verimli bir şekilde yapabilmeleri içindir.
Devlet Memurları Bir Şirkete Ortak Olabilir Mi?
Devlet memurları şirket ortaklığı konusunda kanunda geniş bir şekilde açıklanmıştır. Bu açıklamada memurların ortak olabileceği ve olamayacağı türler açıklanmıştır.
Anonim Şirket
Bu şirket türünde memurların ortak olmasında bir sorun yoktur. Fakat ortak statüsünde yer alacağı unutulmamalıdır. Yönetim başta olmak üzere denetim gibi söz hakkı gerektiren görevlere dahil olamazlar.
Şirket adına temsil veya vekil olmaları da mümkün değildir. Bu şirket türünde ortaklığın söz konusu olabilmesi için şirket ana sözleşmesinde memur olan kişinin yönetici ve temsil üyeleri arasında yer almaması gerekmektedir.
Limited Şirket
Devlet memurlarının ortak olabileceği bir diğer şirket türü ise limited şirkettir. Bu şirket türünde de memurların ortaklık görevleri hemen hemen anonim şirketle benzerdir. Yönetim kurulu üyeliği ve denetim gibi görevlerde yer alamazlar. Şirket ana sözleşmesinde idare ve temsilcileri arasında ortak olacak memurun yer almaması gerekmektedir.
Kooperatif Şirket
Devlet memurlarının ortak olarak yer alabileceği üçüncü şirket türü ise kooperatif şirketlerdir. Bu şirket türü, limited ve anonim şirketlerden farklı özellikler taşımaktadır. Örneğin, memur kalkınma ve tüketim kooperatiflerinde etkili görevler alabilirler.
Bu görevler yönetim ve denetim kurulunda bulunabilmeleridir. Fakat belirtmiş olduğumuz kooperatif kalan üyelerin görev alması mümkün değildir. Diğer üç sözleşmede olduğu gibi kooperatif şirkette ortaklık şirket esas sözleşmesi ile belirlenmiştir.
Devlet Memurlarının Kurabileceği Şirket Türleri Nelerdir?
Devlet memurlarının şirket kurup kuramayacağı sorusunu şirket türlerine göre ayırmak daha doğru olacaktır. İlk şirket türü ve en yaygın olarak açılan şirket türlerinden olan anonim şirkettir. Bu şirket türünde memurların şirket kurup kuramayacağına ilişkin kesin bir bilgi yer almamaktadır. Aynı zamanda memurun ortak olmasına açık bir şirket türüdür.
Ayrıntılı olarak incelendiğinde memura yönetim ve denetim yetkisi verilmediği görülür. Şirket ana esas sözleşmesinde yönetici veya temsilci olarak yer alamaz. Bu durumda şirket kurmak isteyen memurlar karar sürecinde dikkat etmelidir.
Limited şirket ele alacağımız ikinci türdür. Memur bu türde de yönetime ilişkin görevleri üstlenemez. Temsil gerektiren durumlarda memur görev alamaz. Kısacası şirketin kanuni tarafında memur olan kişinin görünmemesi gerekmektedir. Tek paylı şirketler düşünüldüğünde yöneticinin direkt olarak pay sahibi olacağı bilinmektedir.
Fakat anonim şirket türü için yönetim kurulu üyesi olma zorunluluğu yoktur. Bu durumda memur şirketin yüzde yüz hissesine sahip olabilir ve sorun teşkil etmez. Kooperatif şirket ortaklığı konusunda günümüzde düzenleme bulunmamaktadır. Memur şirkete ortak olabilir, fakat diğer şirket türlerinde de belirtildiği üzere yönetim işlerinde yer alamaz.
Devlet Memurları Hangi Şirket Türlerini Kuramaz?
Devlet memurlarının genel olarak şirket kurucusu olması oldukça zor iken ortaklıklar konusu biraz daha esnektir. Memurların kesin olarak kuramayacağı şirket türleri şunlardır:
Komandit Şirket
Komandit şirket, ticari faaliyet yürütmek için iki ya da daha fazla kişi tarafından kurulur. Bu şirket türü, ortaklar arasında farklı bir sorumluluk paylaşımı sağlar. Yani, bir ortak sınırlı sorumlu olurken, diğer ortaklar tam sorumluluk taşır. Bu nedenle, komandit şirketlerde sınırlı ortaklar yalnızca yatırdıkları sermaye kadar sorumlu tutulabilirler. Şirket, bir sözleşme ile kurulur ve ticari faaliyet yürütmek ve gelir elde etmek amacıyla kullanılır.
Kolektif Şirket
Kolektif şirket, ticari faaliyet yürütmek için kurulan ve ortak sayısı bakımından bir sınırı bulunmayan bir şirket türüdür. Bu şirket türünde, ortaklar arasında eşit bir paylaşım söz konusudur ve tüm ortaklar şirketin yönetiminde eşit haklara sahiptir. Kolektif şirketler, tüzel kişilik kazanabilen şirket türü olarak da bilinirler. Ancak, devlet memurları bu şirket türünü kuramazlar.
Çünkü kolektif şirketlerde, tüm ortaklar ortak sorumluluk altındadır ve bu durum, devlet memurlarının kamu görevleriyle ilgili bir çıkar çatışması yaratabilir. Bu nedenle, devlet memurları genellikle limited veya anonim şirket gibi daha sınırlı sorumluluk taşıyan şirket türlerini tercih eder.
Adi Şirket
Adi şirket, en basit şirket türlerinden biridir ve sahibinden ayrı bir mal varlığına sahip olmayan bir şirket türüdür. Bu şirket türünde, en az iki ortak bir araya gelerek ortak bir ticari faaliyette bulunur.
Adi şirketlerin tüzel kişiliği bulunmaz ve ortaklar şirketin borçlarından bireysel olarak sorumludur. Ancak, devlet memurları adi şirket kuramazlar.
Çünkü devlet memurları, kamusal hizmet veren bir pozisyonda oldukları için, kamu kaynaklarının özel bir kişi veya grubun çıkarı için kullanılması veya kullanılmış gibi görünmesi durumunda, çıkar çatışması yaşanabilecek bir durum oluşabileceği yetkili otoriteler tarafından öngörülmektedir.
Bu nedenle, devlet memurları genellikle anonim veya limited şirket gibi daha sınırlı sorumluluk taşıyan şirket türlerini tercih ederler.
Şirketlerin İş Akışını Hızlandıran Ön Muhasebe Çözümleri KolayBi'de!
Şirketinizi kurduktan sonra ihtiyaç duyabileceğiniz tüm ön muhasebe çözümlerinde KolayBi' yanınızda. İşletmelerin finansal sürdürülebilirliğinin sağlanmasını hedefleyen ön muhasebe programı KolayBi' ile işletmenizin ofis işlerini optimize ederken, finansal devamlılığını sürdürebilmenize olanak tanıyan yenilikçi yapısıyla şimdi 14 gün ücretsiz deneyebilir memnun kalırsanız kayıt olabilirsiniz.
Bu içeriklerimiz de ilginizi çekebilir:
Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Sürdürülebilirlik
