Mutabakat Nedir? Mutabakat Nasıl Yapılır?

Mutabakat Nedir?

Mutabakat, kelime olarak “uzlaşma veya anlaşma” anlamına gelmektedir. Muhasebe ve finans alanında kullanılan mutabakat ise cari hesapların işletmeler tarafından karşılıklı olarak karşılaştırma yapılması şeklinde tanımlanabilir.

İşletmelerin iç denetimlerinin gerçekleştirilebilmesi için mutabakat oldukça önemlidir. Muhasebe kayıtlarını kontrol yöntemlerinden birisi de mutabakattır. Bunun sebebi, firmalar yaptığı her faaliyetini hesap defteri kayıtlarına uyuşup uyuşmadığını takip etmek zorundadır.

Mutabakat sayesinde birbiri ile etkileşim halinde olan ve iş anlaşmasında olan firmalar arasındaki borç-alacak ilişkilerinin kontrol ve takip edilmesi sağlanır. Bu kontrol ve takip için firmalar karşılıklı olarak mutabakat formu doldurur.

Düzenli takip edilmeden ve mutabakat olmadan muhasebede işlenen kayıtların doğruluğundan emin olmak zordur. İşletmeler diğer işletmelerle aylık, 3 aylık veya 4 aylık periyotlarda cari mutabakat yapmaktadır.

Bunun için taraflar, karşılıklı olarak cari hesap bakiyelerini ya da cari hesap ekstrelerini birbiriyle paylaşarak hatalı kayıtların düzeltilmesini sağlar. Özellikle yılsonlarında işletmeler, cari yıl içerisindeki tüm cari hareketlerin teker teker kontrol edilmesini ister ve ilgili müşteri veya tedarikçiyle mutabakat yapar.

Mutabakat Formu Nedir?

İşletmelerin hesap defterlerinin uyumunun kontrolü ve alacak/borç bakiyelerinin dönem sonlarında karşılıklı olarak teyitleşmesi amacıyla hazırlanan ve işletmeler arası anlaşma prensibine dayanan forma mutabakat formu denir. Mutabakat formu işe işletmelerin hesaplarının birbirine uyumlu olup olmadığı kontrol edilir. Mutabakat formu; olumsuz mutabakat formu, olumlu mutabakat formu ve bakiyesiz mutabakat formu olmak üzere 3’e ayrılır.

1. Olumsuz (Negatif) Mutabakat Formu: Bu formda ilgili işletme, müşterisine bakiyesini bildirir. Eğer mutabık olunuyorsa müşterisinden mektuba cevap vermemesi istenir fakat mutabık olunmuyorsa müşteriden hesap bakiyesi bilgisi istenir.
2. Olumlu (Pozitif) Mutabakat Formu: Bu formda ilgili işletme, müşterisine mutabakat formunu göndererek uzlaşma/uzlaşmama durumu şeklinde cevap vermesini talep eder.
3. Bakiyesiz Mutabakat Formu: Son olarak bu formda ilgili işletme, müşterisine bakiye miktarı belirtmemiş form gönderir ve müşterisinden bakiye bilgisini talep eder.

Mutabakat formu örneği görseldeki gibidir.

BA & BS Mutabakat Formu Nedir?

Ba/Bs formları, Maliye Bakanlığına bağlı Gelir İdaresi Başkanlığının önemli araçlarındandır. Ba ve Bs formları, vergi dairesine beyan edilen bir tür form çeşididir. Bu formlar vergi beyannamesi değildir. Yani, sonunda ödenecek bir beyan mevcut değildir. Ba, mal ve hizmet alımlarına ilişkin bildirim için kullanılır. Bs ise mal ve hizmet satışlarına ilişkin bildirim için kullanılır.

Bu formlar her ayın 5’ine kadar bildirilmelidir. Mal alış, mal alış iadesi, mal satış, mal satış iadesi, demirbaşlar, giderler gibi faturalandırılmış belgeler olarak adlandırılan hesaplarda KDV hariç tutarı 5.000 TL’yi geçen faturaların toplam tutarlarını ve fatura adetlerini bildirmesi gerekir.

Sistemde alıcı ve satıcıların; alım satımların karşılaştırılması, hakkında sahte veya içerik yanıltıcı belge kullandığı konusunda çıkarım yapan ya da rapor bulunanların alım-satımları ve taklit edilen belgelerin tespiti yapılabilir. Bu sistemle KDV iadelerinde de önemli bir veri tabanı teşkil edilir.

Hangi Belgeler Ba/Bs Formları ile Beyan Edilir?

Ba/Bs formları ile beyan edilmesi gereken belli başlı belgeler bulunmaktadır. Bu belgeler:

• 5.000 TL ve üstü bütün mal ve hizmet faturaları,
• Yurt dışına kesilen faturalar,
• İade faturaları,
• Kur farkı faturaları,
• Serbest meslek makbuzları,
• Gider pusulası,
• Yolcu biletleri şeklindedir.

Ba/Bs ile ilgili tüm ayrıntılarıyla ele aldığımız Ba Bs nedir? Ba Bs formu nasıl düzenlenir? içeriğimiz ile konu hakında detaylı bilgiye erişebilirsiniz.

E-Mutabakat Nedir?

E-Dönüşüm kapsamında firmalar, zamandan ve iş gücünden tasarruf ederek daha verimli hâle gelmeye başladı. E-Mutabakat da kurum ve şirketler arasındaki borç-alacak, hesap hareketleri ve bakiyelerin elektronik ortamda görüntülenmesini ve gönderilmesini sağlayan uygulamalar bütünüdür.

E-Mutabakat kullanımı; BA ve BS ile cari hesap mutabakatı gibi işlemlerin elektronik ortamda düşük maliyetle hızlı bir şekilde yapılmasını sağlar. E-mutabakat cari hesapların toplu bir şekilde gönderimi dip toplamları alma ve tüm verileri raporlama, mutabakat dönüşlerinin zamanlanmasını takip etme gibi özelliklere sahiptir.

Bunların haricinde diğer özellikler ise şöyledir:

• Hesap açıklarını önlemek için SMS gönderme gibi  özellikleri,
• Sorunlu müşterileri tespit edebilme,
• Diğer firmalar ile ilişkilerin kontrol edilmesi,
• Mutabakat dönülerinin zamanlanması,
• Sistem üzerinde karşı tarafa not yazabilme,
• Cari hesap mutabakat formunun .xlsx cari hesapları kontrol etmeyi kolay hale getirmesi,
• Birden fazla işletme için sistemi kullanabilme gibi özellikleri içermektedir.

E-Mutabakat Kullanmanın Faydaları Nelerdir?

Cari hesap mutabakatları genellikle kâğıt üzerinde hazır hale getirilip çıktı olarak alınarak faks ve ya telefon yolu ile karşı firmaya gönderilir. Bu şekilde yapmak hem zaman kaybına yol açmakta hem de oldukça zahmetli olmaktadır. Buna karşılık E-Mutabakat kullanımının sağladığı avantajlar arasında:

• E- mail yolu ile gönderildiği için hem zamandan tasarruf sağlar hem de daha kolaydır.
• Arşivleme, kargo, kâğıt gibi masrafları egale ederek düşük maliyetli olma özelliğine sahiptir.
• Daha az kâğıt kullanıldığı için çevre dostu olma özelliğine sahiptir.
• Excel ile veri kaydetme ve alma özelliği olan tüm sistemler ile uyumlu bir şekilde çalışmaktadır.
• Sistem üzerinde kayıtlı olan dataya hızlı ve kolay bir şekilde erişim imkânını sunmuş olur.
• Cari hesap mutabakat formu .xlsx, yasal avantaj imkanına da sahiptir. Yasal zemin üzerinde hızlı dönüşler almayı sağlaması yer almaktadır.

Banka Mutabakatı Nedir?

Kurumun banka hesaplarında oluşan işlemlerle ilgili banka ile uzlaşması anlaşmasına “banka mutabakatı” denir. Kurumun banka kayıtları ile kendi kayıtlarının karşılaştırılması ve sonuçlar arasında uzlaştırılmasını kapsar. Banka mutabakat beyanı, bir şirketin bilançosundaki nakit bakiyesiyle eşleşen belgedir. Bu beyanlar hem finansal modelleme hem de muhasebe için çok önemlidir.

Bilanço, şirketin toplam varlıklarını ve bu varlıkların borç veya öz sermaye yoluyla nasıl finanse edildiğini göstermektedir. Varlıklar = Borçlar + Banka ekstresine karşılık gelen tutara “öz sermaye” denir.

Öz sermaye, iki hesabı uzlaştırmaya ve muhasebe değişikliklerinin gerekli olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur. Şirketin kasa kayıtlarının doğru olduğundan emin olmak için düzenli aralıklarla banka mutabakatları tamamlanır. Ayrıca, dolandırıcılığın tespit edilmesine de yardımcı olurlar.

SPK Mutabakat Nedir?

SPK, diğer ülkelerdeki sermaye piyasalarında düzenleme ve denetim yetkisine sahip kuruluşlar ile işbirliği çerçevesinde işbirliği ve bilgi paylaşımına yönelik ikili mutabakat imza çalışmalarını sürdürür. SPK uygunluk testi ise yatırım kuruluşları veya aracı kurumlar tarafından yatırımcıların risk algısını ve profilini belirlemek için uygulanan testin adıdır.

SPK tarafından genel müşterilere uygulanması talep edilen uygunluk testinin diğer adı SPK uygunluk anketidir. Uygunluk testinin temel amacı, yatırımcıların ihtiyaçlarını belirlemek ve onların bilgi seviyelerine göre çözümler üretmektir. 

SPK uygunluk testi yapılan bir yatırımcının risk anlayışı genel itibariyle tespit edilebilir. Böylece yatırımcıların borsa, forex ya da VİOP gibi hangi para piyasasında yatırım yapmalarının daha doğru olduğu tespit edilebilir.