İşletmelerin hayatta kalması için bazı olmazsa olmazları bulunmaktadır. Bunlardan ilki ve en önemlisi elbette finansal açıdan dengenin sağlanması ve zarara girilmemesidir. Bu nedenle, doğru bir şekilde kar ve karın hesaplanması gerekmektedir.
Bu hesaplamayı doğru yapmamak demek uzun vadede önünü görememek, işletmenin finansal sürdürülebilirliğini sağlayamamak demektir. Doğru ve verilere dayanarak yapılan hesaplamalar işletmenin daha sağlıklı bir şekilde büyümesini sağlarken olası krizlerde anlık aksiyon alınabilmesine olanak tanır.
Tüm finansal adımların rahatlıkla ve emin olarak atılabilmesi için brüt kar ve kar marjının hesaplanması gerekmektedir. Peki, nedir bu brüt kar? Bir işletmenin sattığı ürünün satılabilir aşamaya gelene kadar eklenen kardır. Kısacası belirli bir dönem içerisinde yapılan satışlardan harcanan ürün maliyeti gibi giderlerin çıkarılmasıdır.
Bu maliyetler elektrik ve su gibi temel ihtiyaç giderlerini de içermektedir. Yazımızın devamında brüt kar konusunu daha detaylı ele aldık.
Brüt Kar Nedir?
Brüt kar, bir işletmenin veya yatırımın elde ettiği toplam gelirin, maliyetler ve vergiler gibi çeşitli giderler düşüldükten sonra kalan kârı ifade eder. Ancak brüt kar terimini daha iyi anlamak için bir örnek üzerinden gitmekte fayda vardır.
Bir A işletmesini ele alalım. Bu işletme bir mağaza sahibidir. Kazancı ise mağazadaki ürünlerin satışına bağlıdır. Dönem bazlı ele alırsak, bir aylık brüt kar hesaplayabilmek için 1 aylık satışlarının tamamından giderleri çıkarmak gerekmektedir.
Bu giderler ise satılan malın maliyeti, elektrik, su ve kira gibi giderlerdir. Bu giderler çeşitlenmektedir. Giderler ve hasılat arasındaki fark brüt kardır.
Bir ürün üzerinden detaylandıralım. A işletmesinde bir elbiseden 200 TL kazanıldığını düşünelim. Bu işletmenin aynı elbiseyi üretirken harcadığı para 100 TL ise brüt kar 100 TL'dir. Bir ürün için kazanılan brüt kar ortaya çıkmıştır.
Fakat gerçek hayatta her ürün için bir hesaplama söz konusu değildir ve olsa dahi yorucu ve yıpratıcı bir süreç haline gelecektir. Bu nedenle işletmeler kalem kalem gelir gider hesaplaması yaparak brüt karlarını hesaplamaktadır.
Bu hesaplama için ise “SATIŞ GELİRİ - ÜRÜNÜN MALİYETİ = BRÜT KAR” formülü kullanılmaktadır. Gelir ve giderin büyüklüğü ne kadar fazla olursa olsun bu formül gönül rahatlığı ile kullanılabilir.
Bu hesaplamayı yaparken dikkat edilmesi gereken nokta ise nelerin gider yani harcama kalemi olarak yazılabileceğidir. Bu kalemler üçe ayrılmaktadır. Emek, üretim maliyeti ve nakliye giderleri bu üç kalemdir.
Çalışanların maaşları, elektrik, su, ürünün üretim maliyeti, tüketiciye ulaşım maliyeti ve çalışan sigortaları gibi pek çok gider bu kalemlerin altında yer almaktadır ve brüt kar hesaplanırken göz önünde bulundurulur.
Brüt Kar Marjı Nedir?
Brüt kar ve brüt marj birbiri ile sıklıkla karıştırılan finansal terimlerdir. Fakat brüt kar bir işletmenin karlılık oranını vermektedir. Bu oran gelirin, mallara yani satılan ürünlerin maliyetine olan oranıdır. Brüt marjı hesaplamanın amacı işletmenin verimliliğini ölçmektir.
Brüt kar marjı düşük olan işletmeler için aksiyon alınması gerekmektedir. İşletmeler dilerse genel şirket brüt kar marjı hesaplaması yapabilirken dilerlerse ürün bazlı hesaplama da yapabilirler. Böylelikle hangi ürünün daha çok kar getirdiği tespit edilebilir.
Özellikle pazara yeni giren işletmeler ürünlerin fiyatlandırması konusunda sorun yaşamaktadır. Brüt kar marjı hesaplaması ile kar edilebilecek ürünler hesaplanabilir. Böylelikle çok geç kalmadan doğru ücretlendirme politikası yapılabilir. Rekabetin giderek arttığı günümüz sektörlerinde kar marjı önem taşımaktadır. İstenilen şey en düşük maliyetle en yüksek karı elde etmektir.
Brüt Kar Marjı Nasıl Hesaplanır?
İşletmelerin brüt kar marjını hesaplamalarının oldukça önemli olduğunu belirtmiştik. Bu hesaplamanın yapılabilmesi için ise tek yapılması gereken “BRÜT KAR MARJI = (NET SATIŞLAR - SATILAN MALIN MALİYETİ) / NET SATIŞLAR” formülünü kullanmaktır. Çıkan sonucun 100 ile çarpılması brüt kar marjını verecektir. Bu hesaplama yapılırken gider kalemleri hesaba katılmaz.
Örnek üzerinden ilerleyelim ve giyim sektöründe yer alan A mağazasını ele alalım. Bu mağazanın aylık 100.000.000 TL satışlardan kazandığı gelir bulunmaktadır. Aynı zamanda satılan ürünlerin maliyeti ise 75.000.000 TL’dir. Brüt kar marjı formülünü uyguladığımızda çıkan sonuç %25’dir. Yani A mağazasının brüt kar marjı %25’dir.
Brüt kar marjının yüksek olması işletmeler tarafından sevinçle karşılanırken düşük marjlar alarm verilmesine neden olur. Bu durumlarda ivedilikle aksiyon alınması gerekir.
Brüt Satış Kar / Zarar Hesaplaması Nasıl Yapılır?
İşletmelerin sıklıkla merak ettiği ve yaptığı bir diğer hesaplama ise brüt satış kar/zarar hesaplamasıdır. Bu hesaplamaya göre işletmeler geleceklerini şekillendirir, stratejiler geliştirir veya kimi zaman bazı ürünlerini piyasadan çekebilir.
Bu hesaplama sonucunda işletmeleri üç sonuç karşılar. İlki kar durumunun ortaya çıkmasıdır. Bu durum tüm işletmelerin istediği bir durumdur.
İkinci durum işletmenin kar ve zararının dengede olmasıdır. Genellikle bu durumda karar alınması önemlidir. Özellikle işletme pazarda yeni ise agresif bir tutum sergilememek adına yavaş yavaş adım atması daha sağlıklı olacaktır.
Sonuncusu ise zarardır. İşletmelerin batmasına dahi neden olabilecek kadar olumsuz olan bir senaryodur. Böyle bir sonuçla karşılaşan işletmeler için karar almak ve harekete geçmek önemlidir.
Bu üç sonucun sürpriz olmaması adına işletmelerin kar zarar hesaplamasını sıklıkla yapması gerekmektedir. Bu hesaplama için üç adımlı bir formül kullanılır. İlk adımda brüt satışlar hesaplanır.
Brüt satışlar yurt içi, yurt dışı ve varsa işletmenin diğer faaliyetlerinden gelen gelirlerin toplamıdır. İkinci adımda net satışlar bulunur. Bunun için brüt satışlardan uygulanan indirimler ve iadeler çıkarılır. Son adımda ise “brüt kar - zararı” hesaplanır. Net satışlardan, satılan ürün ve hizmetler çıkarılır. Sonucunda çıkan tablo işletmenin karnesidir.
İşletme Karlılığı Nasıl Yorumlanır?
İşletme karlılığının hesaplanması kadar nasıl yorumlanacağı da oldukça önemlidir. Unutulmamalıdır ki kara geçmek bir başarıdır. Fakat zarar da gözü korkutmamalıdır.
İşletmelerin birçoğu pazara ilk girdiğinde kar edemeden devam etmiş ve uzun çabalar sonucunda başarıya ulaşmıştır. Bu nedenle, işletmeler mucize beklememeli ve elindeki stratejik yol haritasına göre hareket etmelidir. Bu harita ise veriler ve hesaplamalardan oluşmaktadır.
Kar Marjı Formülü Nedir?
Kar marjı hesaplaması işletmelerin yaptığı en önemli hesaplamadır denilebilir. Ürün için bu durum yukarıda belirtildiği gibi hesaplanabilir. Bu hesaplamanın yapılması için brüt karın bulunması ve 100 ile çarpılması gerekmektedir. Kısacası “KAR MARJI = ((SATIŞ FİYATI) - ALIŞ FİYATI) / SATIŞ FİYATI) X 100 formülü kullanılmaktadır.
Örneğin, 200 TL olan bir kazağın maliyetinin 100 TL olduğu bilinmektedir. Bu durumda ürünün kar marjını bulmak için satış fiyatından alış fiyatını çıkarmak çıkan sonucu satış fiyatına bölerek 100 ile çarpmak gerekmektedir. Kazak 200 TL’ye satıldıysa ve maliyeti 100 TL ise çıkardığımızda 100 TL gibi bir sonuç elde edilir.
Çıkan sonuç 200 yani satış fiyatına bölünüp 100 ile çarpıldığında ise kar marjının %100 olduğu ortaya çıkacaktır. Bu durum oldukça iyi bir sonuçtur ve işletme için başarı olarak nitelendirilebilir.
İşletmenizi yönetirken ihtiyaç duyacağınız tüm maliyet hesaplamaları ve finansal takip özellikleri ile, finansal işlemlerinizi anbean kontrol altında tutun. KolayBi' Ön Muhasebe Programında
ve daha birçok özellik ile tüm finansal durumunuzu kontrol altında tutarak işletmenizi bir adım öteye taşıyın.
Şimdi 14 Gün Ücretsiz deneyin, memnun kalırsanız kayıt olun!
İlgili diğer içerilerimiz;
Stopajsız serbest meslek makbuzu nasıl düzenlenir?
.jpg)
